Ga verder naar de inhoud

Geïntegreerde arbeidsmarktprojecties

De komende jaren zetten we in op de ontwikkeling van een geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel voor Vlaanderen. Hiermee willen we de toekomstige vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten in beeld helpen brengen op het niveau van sectoren, beroepen en competenties. Uit de confrontatie van de verwachte veranderingen langs vraag- en aanbodzijde is het de bedoeling om op termijn ook potentiële mismatches te helpen afleiden, zodat hierop beter kan worden geanticipeerd. Om het model de komende jaren vorm te geven, beogen we om een kwantitatieve en kwalitatieve benadering te combineren. In de kwantitatieve benadering zijn datagedreven projectiemodellen het uitgangspunt. We bouwen hier enerzijds verder op de reeds ontwikkelde kennis van het Steunpunt Werk. Anderzijds is er ook nood aan nieuwe inzichten die nog onontgonnen terrein vormen en ons ook voor datatechnische uitdagingen kunnen stellen. Vervolgens is het de bedoeling om de statistische modellen aan te vullen met meer kwalitatieve informatie. Het inzetten op een werkgeversbevraging is hierbij onder meer een piste, om zo de projecties en scenario’s langs de vraagzijde aan te vullen.

Waarom een geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel

Actieve loopbanen, waarin mensen vlot bewegen binnen en tussen jobs, vormen een belangrijke schakel in een goed werkende arbeidsmarkt. Het kan daarbij gaan om allerlei vormen van beweging: van het volgen van loopbaanbegeleiding en opleiding, het veranderen van job of functie, het overstappen naar werk vanuit inactiviteit of werkloosheid, tot het veranderen van regio. Een goed werkend opleidings- en loopbaansysteem binnen een dynamische arbeidsmarkt is daartoe noodzakelijk, zodat burgers en ondernemingen, samen met een brede waaier aan partners, actief kunnen en willen aan de slag gaan met de loopbaan.

In het tweede expertenadvies van de arbeidsmarktexpertengroep van Minister Crevits, waar ook de coördinator van het Steunpunt Werk deel van uitmaakt, pleiten we dan ook voor een leer- en loopbaanoffensief. De ontwikkeling van competentieprognoses langs vraag- en aanbodzijde vormt daarin een cruciale schakel. In het loopbaandenken worden evoluties op de ruimere arbeidsmarkt en daaruit voortvloeiende competentienoden immers nog te weinig meegenomen; in het competentiedenken wordt nog te weinig de link gemaakt met de ruimere loopbaancontext. We beschouwen het als noodzakelijk om een geïntegreerde benadering uit te werken in een wervend beleid rond ‘actieve loopbanen’ door de verbinding te maken tussen loopbanen en de ruimere arbeidsmarktcontext en de noden die daaruit komen.

Het uitbouwen van een geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel kan helpen om de grotere trends en veranderingen langs de vraag- en aanbodzijde op de toekomstige arbeidsmarkt te duiden. Uiteraard is zo'n model geen perfecte voorspeller van de toekomst, en dus ook niet heiligmakend, maar het kan wel indicaties helpen geven van mogelijke toekomstige macro-evoluties op de arbeidsmarkt, met bijhorende kansen en uitdagingen. Zo kan dit een element zijn om leren en bewegen doorheen de loopbaan meer effectief te kunnen ondersteunen, als reactie op veranderende noden op de arbeidsmarkt, en om transities proactief te faciliteren. Tegelijk is het belangrijk om wat een loopbaan duurzaam maakt, en wat mensen tegenhoudt of net mobiliseert om te leren of bewegen, hierin mee te nemen.

Langs de vraagzijde kunnen dergelijke prognoses sectoren en werkgevers meer inzicht geven op de uitdagingen waar zij voor staan en hen helpen om op iets langere termijn te reflecteren. Langs de kant van de burgers kan betere informatie over hoe de arbeidsmarkt evolueert en de vertaling naar wat dit voor elk van hen betekent naar arbeidsmarktkansen en vaardighedenontwikkeling, helpen om meer actieve en duurzame loopbanen te verkrijgen. Daarom zetten we als Steunpunt Werk de komende jaren in op de ontwikkelen van een dergelijk prognosemodel.

Opbouw model

In de ontwikkeling van het geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel is het het onze opzet om prognoses aan de aanbod- en vraagzijde van de arbeidsmarkt apart te simuleren en uit de confrontatie van beide uitspraken te doen om mogelijke mismatches in de toekomst te kunnen inzichtelijk maken.

Opbouw vraagzijde

Het voorbije decennium heeft het Steunpunt Werk gewerkt aan de ontwikkeling van een sectorprojectiemodel dat we als vertrekpunt beschouwen om de projecties langs de vraagzijde van de arbeidsmarkt mee af te dekken. Met dit model schatten we momenteel de toekomstige aanwervingsbehoefte in de verschillende sectoren in. Deze toekomstige aanwervingsbehoefte in sectoren omvat de vraag die ontstaat doordat enerzijds werknemers de sector zullen uitstromen en een vervangingsbehoefte zullen creëren (de vervangingsvraag) en anderzijds doordat er een toekomstige groei kan zijn in het aantal werknemers in de sector (de uitbreidingsvraag). Hoe de toekomstige groei in sectoren zal evolueren is een onbekende en benaderen we via het ontwikkelen van een aantal mogelijke groeiprognoses. Zo hebben we momenteel prognoses op basis van historische tewerkstellingsgegevens, en op basis van de regionale economische vooruitzichten uit het HERMREG-model van het Federaal Planbureau in samenwerking met BISA, Statistiek Vlaanderen en IWEPS. De komende jaren willen we ook een groeiprognose ontwikkelen op basis van kwalitatieve inzichten die uit de sectoren zelf komen, aan de hand van een werkgeversbevraging.

Een andere stap die we zullen opnemen, is het maken van de vertaalslag van ons sectorprojectiemodel naar beroepen. Hier worden we geconfronteerd met het ontbreken van administratieve beroependata in Vlaanderen (en bij uitbreiding in België). Dit vormt een belangrijke lacune om prognosemodellen tot op beroepsniveau te kunnen opstellen. Bepaalde andere landen (bv. Duitsland, Zweden, Finland) hebben wel administratieve data op beroepsniveau en kunnen zo makkelijker een prognosemodel tot op beroepsniveau bouwen. Als alternatief om tot op beroepsniveau uitspraken te kunnen maken, zullen we daarom via representatieve survey-data dienen te werken, wat ons voor enkele bijkomende methodologische uitdagingen stelt.


Opbouw aanbodzijde

Om een geïntegreerd projectiemodel van de arbeidsmarkt te bekomen, dienen we ook het beschikbare aanbod op de arbeidsmarkt in beeld te brengen en projecties te maken van hoe het aanbod zal evolueren in de nabije toekomst. In de meeste internationale prognosemodellen is deze aanbodzijde afwezig en wordt er uitsluitend op de vraagzijde gefocust. Slechts enkele modellen nemen ook de aanbodzijde op, waarbij de grootste focus ligt op jongereninstroom en werklozen. Binnen onze werkzaamheden zetten we eveneens in op de ontwikkeling van dergelijke projecties.

  • Schoolverlaterprojecties: Schoolverlaters zijn een belangrijk segment van het arbeidsmarktaanbod. De voorbije jaren werkten we met het Steunpunt Werk aan een theoretische basis en daarbij passende methodologie om de instroom van schoolverlaters jonger dan 30 jaar op de arbeidsmarkt te kunnen projecteren. Hiermee is het de bedoeling om op basis van administratieve gegevens zicht te krijgen op de toekomstige arbeidsmarktinstroom van schoolverlaters per studieniveau en -gebied. De komende periode bouwen we aan het uitwerken van onze theoretische en methodologische basis naar een concreet cijfermatig model. Een belangrijk stap die we daarna de komende jaren willen zetten is de link te maken met sectoren en beroepen. Op die manier kunnen we inschatten in welke sectoren en beroepen de schoolverlaters uit de verschillende studiegebieden of -richtingen terecht komen en kan zo ook de koppeling gemaakt worden met de projecties langs de vraagzijde.
  • Werkloosheidsprojecties: Ook werklozen maken een relevant deel uit van het arbeidsmarktaanbod. Als Steunpunt Werk hebben we de voorbije jaren expertise opgebouwd qua projectiemodellen op vlak van werkzaamheid, sectoren en schoolverlaters. Projecties m.b.t. werklozen maakten daar tot hier toe geen deel van uit. Deze projecties zullen we daarom in eerste fase methodologisch dienen te ontwikkelen in combinatie met een daarbij passende datastrategie. Om de werkloosheidsprojecties te kunnen inzetten als onderdeel van een geïntegreerd model, is het ook hier noodzakelijk om ook een koppeling te bewerkstelligen met sectoren. De komende jaren zullen we hier aan werken.

Naar een geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel

Het sectorprojectiemodel dat de vraagzijde van de arbeidsmarkt in kaart brengt, bevindt zich op het niveau van NACE2-sectoren. We beogen om ook de studiegebieden uit het schoolverlatersprojectiemodel en de werkloosheidsprojecties te koppelen aan het niveau van NACE2-sectoren. Eens we daarin slagen, kunnen we in principe vraag en aanbod aan elkaar koppelen. Met de verdeelsleutel die we vanuit de survey-data willen opstellen om van sectoren tot beroepen te komen, is het onze bedoeling om deze integratie dan tot op beroepsniveau uit te werken. Op langere termijn zou ook de stap naar het competentieniveau bekeken kunnen worden. Met competenties bedoelen we vaardigheden/skills die nodig zijn om een bepaalde job uit te oefenen en die mensen ontwikkeld hebben door middel van scholing, opleiding, ervaring,…

Gebruikersgroep geïntegreerde arbeidsmarktprojecties

Interesse om dit project vanop de eerste rij te volgen? Geef je dan op voor de gebruikersgroep. Je wordt dan tweemaal per jaar uitgenodigd voor een hybride bijeenkomst waar het projectteam de voortgang en de nieuwste resultaten toelicht.

Andere interessante thema's

Sectorprojecties

Hoe evolueren de aanwervingsbehoefte en vergrijzing in de sectoren in de toekomst?

Meer lezen

Schoolverlatersprojecties

Hoe evolueert de instroom van schoolverlaters op de arbeidsmarkt in de toekomst?

Meer lezen

Beroepenprojecties

Informatie over beroepenprojecties voor het Vlaams Gewest

Meer lezen