Schoolverlaterprojecties
Met het prospectief arbeidsmarktonderzoek vanuit het Steunpunt Werk geven we inzicht in te verwachten vraag- en aanbodevoluties op de Vlaamse arbeidsmarkt. We helpen zo om toekomstige krapteproblematieken en mismatch op de arbeidsmarkt in kaart te brengen. Burgers, organisaties en beleidsmakers worden zo beter geïnformeerd over toekomstige arbeidsmarktevoluties en kunnen er beter op anticiperen. Een belangrijke bouwsteen binnen dit onderzoek is de ontwikkeling van scenariogebaseerde schoolverlaterprojecties, waarbij we de toekomstige arbeidsmarktinstroom van schoolverlaters per studieniveau of per studierichting willen schatten. Schoolverlaters zijn een belangrijk segment van het arbeidsaanbod. Via de schoolverlaterprojecties analyseren we hoe deze groep de komende jaren zal evolueren. We hebben daarbij specifieke aandacht voor de evolutie van sterk gegeerde profielen zoals schoolverlaters met STEM-vaardigheden of zorgkwalificaties.
Sarah Vansteenkiste
Methodologie en resultaten
De voorbije jaren hebben we een sterke theoretische basis en daarbij bijpassende methodologie uitgewerkt. We brachten daarbij in kaart welke type data we in Vlaanderen kunnen inzetten om een goed model van schoolverlaterprojecties uit te bouwen. We focussen ons daarbij op twee administratieve bronnen die jaarlijks geüpdatet worden: enerzijds de bevolkingsvooruitzichten van het Federale Planbureau & Statbel en anderzijds de schoolverlatersdata van de VDAB.
Met de data van de VDAB vatten we alle schoolverlaters die gekend zijn bij een Vlaamse onderwijsinstelling. Door deze gedetailleerde data te koppelen (op het niveau van leeftijd en geslacht) aan de bevolkingsprognoses van het Planbureau komen we tot projecties van het aantal schoolverlaters per studieniveau. Deze splitsen we enerzijds verder op naar meer gedetailleerde studiegebieden en -richtingen en zullen we anderzijds aggregeren naar scholingsniveaus (kort-, midden- en hooggeschoold). We maken ook aparte aggregaties waarbij de schoolverlaters uit zorg- en STEM-studierichtingen gebundeld worden. Op die manier kunnen we rapporteren over STEM- en zorgopleidingen, twee inhoudelijke domeinen waar er een sterke arbeidsvraag voor is. Door dit bottom-up op te bouwen, kunnen we hierbij steeds teruggrijpen naar de achterliggende, meer gedetailleerde cijfers, zoals die van de verschillende studierichtingen die onder STEM vallen.
We hebben ondertussen een voldoende lange tijdreeks van schoolverlaters, zodat het mogelijk is om een analyse te maken van de studiegebieden en -richtingen die aan populariteit winnen dan wel verliezen. Op die manier hebben we scenario’s uitgewerkt die nagaan wat de effecten zullen zijn als de trends van het recente verleden zich nog een aantal jaar verder zetten. Door dit te combineren met bevolkingsprognoses capteren we zowel trends in studiekeuzes als demografische evoluties.
In het GAP-seminarie dat we op 27/05/2024 organiseerden, stelden we de eerste resultaten van onze schoolverlaterprojecties voor. We projecteren daar onder andere een verdere toename van het aandeel hooggeschoolden onder de schoolverlaters. Er wordt daarbij ook dieper ingegaan op het aandeel STEM- en zorgschoolverlaters. In het themanummer van Over.Werk van juni 2024, dat betrekking heeft op de toekomst(prognoses) van de arbeidsmarkt, brengen we eveneens een analyse van de resultaten tot hier toe.
Verdere stappen
Ons model is nog steeds in ontwikkeling. We zullen er de komende tijd verder aan blijven werken om de projecties zo inzichtelijk mogelijk te maken. Zo willen we onze scenario’s verrijken door, naast de schoolverlaterdata van de VDAB en de bevolkingsprognoses, extra bronnen te integreren in het model. Het gaat dan met name om statistieken met betrekking tot het aantal inschrijvingen en studiebewijzen. Daarmee zouden we bijvoorbeeld sneller trends kunnen ontwaren van studierichtingen of -gebieden die populair aan het worden zijn, dan wanneer we enkel kijken naar de evolutie van schoolverlaters.
Daarnaast zijn we in het kader van de modernisering van het secundair onderwijs bezig met een met een concordantie-oefening om de oude structuur van studiegebieden en -richtingen om te zetten naar de nieuwe ‘studiedomeinen’ en ‘structuuronderdelen’. De bedoeling is dat we onze projectieresultaten ook zullen beschikbaar stellen volgens de nieuwe structuur.
Als alles op punt staat, beogen we tegen eind 2024 een gebruikerstool op te stellen die de resultaten overzichtelijk kan weergeven. Vervolgens is het de bedoeling om de projecties jaarlijks of om de twee jaar te updaten.
Bouwsteen voor arbeidsmarktprojectiemodel
De schoolverlaterprojecties staan op zichzelf, maar ze zullen ook dienen als input in het geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel dat nog volop in ontwikkeling is. Daar zijn ze een van de componenten die trachten de aanbodzijde van de arbeidsmarkt in kaart te brengen, dewelke geconfronteerd wordt met cijfers die de vraagzijde inschatten, om zo potentiële mismatches op sectorniveau te kunnen signaleren. Daartoe zullen we de schoolverlaterprojecties die we hebben op het niveau van de studiegebieden of -richtingen, moeten linken aan de sectoren. We bekijken momenteel hoe we via data-aanvragen zicht kunnen krijgen op de sector van tewerkstelling één jaar na schoolverlaten. In een latere fase zullen er eveneens mismatches op het niveau van beroepen en eventueel ook competenties uit het model vloeien.
Andere interessante thema's
Sectorprojecties
Hoe evolueren de aanwervingsbehoefte en vergrijzing in de sectoren in de toekomst?
Geïntegreerd arbeidsmarktprojectiemodel
Hoe evolueren de vraag en het aanbod van arbeidskrachten in de toekomst? Welke mismatches kunnen er in de toekomst zijn op de arbeidsmarkt?