Best practices in competentieontwikkeling: een barometer voor bedrijven. Geïntegreerd onderzoeksrapport

Als centraal project binnen de onderzoekslijn “Competentie gebaseerde arbeidsmarkt” werd in 2007 de panelstudie “Best practices in competentieontwikkeling: een barometer voor bedrijven” opgestart. Meer specifiek wil dit onderzoek inzicht verwerven in de bouwstenen die deel uitmaken van een geïntegreerde aanpak van competentieontwikkeling. In deze longitudinale studie, die liep van 2007 tot 2011, werden 22 organisaties betrokken die een voortrekkersrol spelen op het vlak van competentieontwikkeling. Dit panel van organisaties werd opgesplitst in twee steekproeven van respectievelijk 10 en 12 bedrijven die op drie verschillende tijdstippen bevraagd zijn. De gedetailleerde resultaten van elk van deze bevragingsgolven zijn neergeschreven in vier rapporten, uitgegeven bij het Steunpunt WSE (Ryckaert & De Vos, 2008; De Hauw & De Vos, 2009a; De Hauw & De Vos, 2009b; De Hauw, Van Laere, Willemse & De Vos, 2010).

Als aanvulling op de longitudinale studie bij organisaties die zich enkel focust op het perspectief van de werkgever, werd ook een vragenlijst afgenomen bij een steekproef van hun werknemers. Deze werknemersbevraging werd mede mogelijk gemaakt door ondersteuning vanuit het Academic Research Fund dat toegekend werd aan de Vlerick Leuven Gent Management School. De gedetailleerde resultaten van deze werknemersbevraging werden eveneens beschreven in een eerder uitgegeven WSE-rapport (Willemse, De Hauw & De Vos, 2011).

Het voorliggend rapport vormt het afsluitend rapport van deze studie. In dit rapport worden de resultaten van alle onderzoeksluiken van de studie “Best practices in Competentieontwikkeling” geïntegreerd. Het eerste hoofdstuk schetst hierbij een conceptueel model voor competentieontwikkeling. Dit model van competentieontwikkeling is gebaseerd op de kwalitatieve case studie bij 22 organisaties en brengt in kaart welke initiatieven organisaties ondernemen op het vlak van competentieontwikkeling en hoe deze initiatieven geïntegreerd worden in een proces van competentieontwikkeling. Het tweede hoofdstuk beschrijft de trends en evoluties op het vlak van competentieontwikkeling doorheen de studie. Het longitudinale karakter van de studie maakte het namelijk mogelijk om evoluties in competentieontwikkeling over de tijd heen te capteren en hierdoor ook conclusies te trekken over de invloed van macro-economische evoluties (met name de economische crisis) op het gevoerde beleid. Hoewel deze trends en evoluties reeds sporadisch aan bod komen in het eerste hoofdstuk, worden ze uitgebreid beschreven in het tweede hoofdstuk van dit onderzoeksrapport. In het derde hoofdstuk van dit rapport gaan we op basis van de werknemersbevraging het verband tussen competentieontwikkeling en verschillende loopbaanuitkomsten na. Meer specifiek zoeken we hierbij een antwoord op de vraag of competentieontwikkeling ook werkelijk leidt tot de gewenste resultaten. Het vierde hoofdstuk is eveneens gebaseerd op de werknemersbevraging, maar vanuit een andere invalshoek. Dit hoofdstuk brengt namelijk in kaart welke aspecten van competentieontwikkeling de sterkste impact hebben op verschillende loopbaanuitkomsten. Hierbij staat zowel het gedrag van de werknemer, geoperationaliseerd als participatie in competentieontwikkeling, als de houding van de werknemer ten aanzien van de eigen ontwikkeling centraal. Tot slot brengt het laatste hoofdstuk de conclusies van vijf jaar onderzoek naar competentieontwikkeling in kaart. In dit hoofdstuk worden de voornaamste conclusies van het onderzoek gebundeld en samengevat in zeven krachtlijnen.

De verschillende hoofdstukken van dit rapport bespreken de algemene bevindingen en tendensen die uit de studie naar voor komen. Competentieontwikkeling is echter een breed begrip, dat ongetwijfeld een verschillende invulling en aanpak kan kennen naargelang de doelgroep en de organisatie. Om de eigenheid van de verschillende bedrijfscase verder te belichten, werden een aantal inspirerende cases gedetailleerd uitgeschreven. Deze cases zijn te consulteren op de website van het Steunpunt WSE.