De afstand tussen jongeren in een NEET-situatie en de arbeidsmarkt. Een analyse vanuit begeleidersperspectief.

Het voorbije jaar werd Vlaanderen geconfronteerd met een sterke arbeidsmarktkrapte. De komende jaren zal de structurele druk van de vergrijzingsgolf hierop intensifiëren door de steeds toenemende uitstroom uit de arbeidsmarkt (zie analyses Steunpunt Werk). Momenteel bevinden we ons in economisch turbulente tijden (onder andere omwille van de invasie van Oekraïne, de COVID-19-pandemie die sterk opspeelt in China, schaarste aan grondstoffen,…) met een sterke inflatie die gepaard gaat met lagere tot mogelijk zelfs negatieve economische groei. De dreigende recessie maakt ook de toekomst van de Vlaamse arbeidsmarkt meer onzeker, maar momenteel blijft het ontspannen van de arbeidsmarktkrapte een prioritaire uitdaging. Om deze te beantwoorden beklemtoont eerder onderzoek de noodzaak om naast werklozen en onderbenutte werkenden ook niet-beroepsactieven te begeleiden naar en te ondersteunen op de Vlaamse arbeidsmarkt (Vansteenkiste et al., 2019; Vansteenkiste, De Graeve & Sourbron, 2020a, 2020b). Jongeren die niet aan het werk zijn en geen onderwijs, opleiding of training volgen, vormen hierbij een belangrijke groep die ook in de beleidsnota Werk en Sociale Economie (2019-2024) naar voor wordt geschoven. In 2021 telde Vlaanderen zo’n 85 000 jongeren in een NEET-situatie. Deze jongeren worden doorgaans gecategoriseerd als niet-beroepsactieven met een lange afstand tot de arbeidsmarkt. In dit onderzoek willen we inzicht verwerven in wat deze afstand inhoudt. We namen hiervoor 23 diepte-interviews af bij begeleiders van jongeren in een NEET-situatie. Uit de verhalen van de begeleiders blijkt enerzijds dat jongeren in een NEET-situatie door diverse onvervulde randvoorwaarden een afstand tot de arbeidsmarkt ervaren, en dat anderzijds de arbeidsmarkt door het opwerpen van diverse drempels een afstand tot de jongere creëert. Uit de wisselwerking tussen beide afstanden kan bovendien een negatieve spiraal ontstaan waardoor de afstand toeneemt. Met dit artikel hopen we inzicht en inspiratie te geven in hoe we deze afstand kunnen verkleinen.