De gevolgen van arbeidsmobiliteit: een overzicht op macro-, meso- en microniveau
Beschrijving
Het Europese arbeidsmarktbeleid steunt op de basisveronderstelling dat meer arbeidsmobiliteit de werkgelegenheidsgraad stuwt, de langdurige werkloosheid tempert en, door een betere allocatie van arbeidskrachten, de productiviteit ten goede komt. Van bedrijven en wetgevende instituties wordt een faciliterende rol verwacht. Individuen moeten aangespoord worden om meer transities te maken op de arbeidsmarkt en te investeren in hun blijvende inzetbaarheid.
Ondanks deze veronderstelde positieve effecten staat de Vlaamse arbeidsmarkt nog steeds synoniem voor rigiditeit en honkvastheid. Trendgegevens wijzen niet onmiddellijk op een kentering. Op de Nederlandse arbeidsmarkt ligt de arbeidsmobiliteit hoger, maar is ze eveneens relatief stabiel doorheen de tijd. Zowel in Vlaanderen als Nederland wordt dan ook het debat gevoerd over hoe de mobiliteit kan verhoogd worden. De vraag is echter of ‘meer’ daadwerkelijk ‘beter’ is. De veronderstelde verbanden zijn slechts sporadisch onderzocht. Niettemin worden indicaties al snel feiten binnen een retoriek die eenzijdig gericht is op het aanmoedigen van meer arbeidsmobiliteit.
De doelstelling van deze bijdrage is een kritische reflectie over het belang van mobiliteit op de arbeidsmarkt. Om een genuanceerd oordeel te vellen, moet het debat op macroniveau verruimd worden met een schatting van de kosten en baten voor organisaties (mesoniveau) en individuele loopbanen (microniveau). Immers, indien mobiliteit een wondermiddel is dat bijdraagt aan welzijn en welvaart, waarom zouden mensen dan niet méér mobiel zijn en het groene gras aan de overkant opzoeken? Waarom sloven HR professionals zich uit om hun retentiebeleid op punt te stellen als mobiliteit inderdaad met een hogere productiviteit gepaard gaat? Deze vragen suggereren dat baten op één niveau niet noodzakelijk gepaard gaan met baten op de andere niveaus.