De taken(dis)balans in Vlaamse beroepen. Zicht op taken in beroepen op vlak van werkinhoud, -methoden en -middelen

De krapte op de arbeidsmarkt is al een tijd heersend op de Vlaamse arbeidsmarkt. We verwachten bovendien dat de aanwervingsbehoefte in vele Vlaamse sectoren en beroepen de komende jaren nog verder kan oplopen (Hannon en Vansteenkiste, 2024; Neefs en Vansteenkiste, 2022). Antwoorden op deze uitdaging kunnen niet alleen komen vanuit activering, maar ook thema’s als productiviteit, mobiliteit, welzijn, technologie en arbeidsorganisatie komen steeds sterker op de voorgrond. In deze studie ontleden we hoe taakvereisten verschillen in beroepen, zodat we onder meer een beter zicht kunnen bieden op hoe dit een rol kan spelen in aanwervingen en retentie. We maken daarbij berekeningen op de ad hoc module 2022 van de Enquête naar Arbeidskrachten van Statbel, die ons toelaat taken in beroepen te onderscheiden op vlak van fysieke-, intellectuele- en sociale werkinhouden, werkmethoden (autonomie of routine) en werkmiddelen (analoog versus digitaal). We brengen een analyse van hoe taakvereisten verschillen over twaalf ruimere beroepsgroepen en welke verschillen er zijn per geslacht, statuut en scholingsniveau. Vervolgens maken we een specifieke uitdieping van de taakvereisten in het beroep van leerkrachten en verpleegkundigen. Zij zijn gekend als belangrijke knelpuntberoepen, terwijl er een sterke maatschappelijke impact gekoppeld is aan het niet kunnen oplossen van deze arbeidstekorten. Onze studie wijst onder meer op de precaire positie van kortgeschoolden wat taakvereisten betreft. Daarnaast duiden we er met ons onderzoek op dat in het tegengaan van arbeidstekorten het belangrijk is om ook voldoende aandacht te geven aan initiatieven rond de arbeidsvraag met daarin niet alleen een focus op de arbeidsomstandigheden, maar ook op de arbeidsinhoud.