Dynamiek van tijdelijke werkloosheid tijdens de COVID-19-pandemie

Tijdens de coronapandemie werd het systeem van tijdelijke werkloosheid voor het eerst breed toegankelijk gemaakt en omvangrijk ingezet. De langdurige beschikbaarheid en take-up van het systeem en de belangrijke rol als buffer tegen ontslag, maakt dat tijdelijke werkloosheid wegens corona-overmacht op dit moment een betere indicator is om de impact van de crisis op de Belgische arbeidsmarkt te meten dan de volledige werkloosheid. Deze bijdrage brengt de inzet van het stelsel in kaart op basis van de meest volledige en betrouwbare gegevens. We tonen dat het beroep op tijdelijke werkloosheid mooi de opeenvolgende versoepelingen uit de lockdown volgt, vanaf het laatste kwartaal van 2020 ook in negatieve zin. De evolutie per sector is vrij heterogeen. Zo blijft in de sector van onder andere de reisbureaus, de luchtvaart en de overige persoonlijke diensten, maar ook in de horeca, het gebruik van tijdelijke werkloosheid onverminderd hoog. Werkgevers in deze sectoren maken bovendien nog steeds voor een groter aantal dagen per maand gebruik van het stelsel voor hun werknemers. Omgekeerd evolueert tijdelijke werkloosheid in de industrie en bouw eerder naar een systeem van tijdelijke werktijdverkorting. Verder zijn het vooral de arbeiders die nog steeds zwaar worden getroffen, terwijl het aandeel jongeren op tijdelijke werkloosheid daalt. Evenwel vielen heel wat jongeren zonder contract, of boden ze zich minder aan op de arbeidsmarkt. Een belangrijke vraag die na meer dan een jaar toepassing rijst, is hoe het toekomstpad voor tijdelijke werkloosheid eruit kan zien. We pleiten voor de uitbouw van een aantal beperkende voorwaarden, samen met ingebouwde stimuli voor een activeringsaanbod, langs verschillende sporen. Dat alles binnen de achtergrond van belangrijke structurele veranderingen op de arbeidsmarkt, zoals digitalisering, automatisering, en vergrijzing.