Eens allochtoon, altijd allochtoon? De socio-economische etnostratificatie in Vlaanderen

Jarenlang was het thema van allochtonen op de arbeidsmarkt een moeilijk begaanbaar onderzoeksdomein, voornamelijk omwille van het gebrek aan betrouwbare gegevens. Een belangrijk probleem daarbij was en is nog steeds dat nagenoeg alle statistieken enkel een indeling naar nationaliteit bevatten, zodat genaturaliseerden niet afgezonderd kunnen worden. Een eerste uitgebreide statistische studie die dit euvel overwon was ‘De vreemde eend in de bijt, arbeidsmarkt en diversiteit’ van Verhoeven (2000).

Verhoeven stelde vast dat er sprake is van een etnostratificatie op de Vlaamse en Brusselse arbeidsmarkt. De etnostratificatietheorie stelt dat etnische minderheden in een maatschappij voornamelijk omwille van hun afkomst meer risico lopen om terecht te komen in een specifiek segment van de arbeidsmarkt, met name in sectoren en banen die gekenmerkt worden door een hogere werkonzekerheid en slechtere arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden (bijvoorbeeld lagere lonen).

In dit rapport verruimen we het perspectief van een etnostratificatie op de arbeidsmarkt naar een socio-economische etnostratificatie. We kijken niet enkel naar de personen die werk hebben, maar trachten te achterhalen of er sprake is van een etnostratificatie indien we de socio-economische positie (werkend, werkzoekend of niet-beroepsactief) van autochtonen en allochtonen analyseren. Voor een goed begrip van de rest van het rapport gaan we in een eerste deel in op de problemen die we tegenkomen bij het verzamelen van data over allochtonen. Vervolgens schetsen we een beeld van de multiculturele bevolking in Vlaanderen: wie en met hoeveel zijn de allochtonen? In de twee laatste delen beschrijven we de socio-economische stratificatie, in de eerste plaats aan de hand van verschillen in de socio-economische positie op een welbepaald moment en in de tweede plaats aan de hand van verschillen in socio-economische mobiliteit. In de annex vindt u een uitgebreide tabellenbijlage waarin per herkomstgroep de verdeling naar sector, ondernemingsgrootte, arbeidsregime en loonklasse wordt bekeken.