Uitvallen, opstaan en opnieuw aan de slag gaan. Activering van langdurig arbeidsongeschikten in cijfers

Steeds meer Belgen bevinden zich in het statuut van langdurige arbeidsongeschiktheid en zijn dus langer dan één jaar inactief wegens ziekte. Dit aantal blijft jaar na jaar stijgen. Zo zijn er sinds 2016 in België zelfs meer langdurig arbeidsongeschikten dan werklozen. Dit artikel brengt de karakteristieken van deze groeiende groep in kaart, evenals de verklarende factoren voor deze evolutie. Deze brengt immers belangrijke gevolgen met zich mee. Enerzijds is dit een rem op het arbeidsaanbod, terwijl de krapte op de arbeidsmarkt steeds groter wordt. Anderzijds brengt arbeidsongeschiktheid verschillende kosten met zich mee voor de overheid. Dat maakt de activering van langdurig arbeidsongeschikten een belangrijk punt op de beleidsagenda. We zoomen daarom ook in op de huidige activeringsmaatregelen op het federale en regionale niveau, met een focus op Vlaanderen. Op deze manier wordt duidelijk welke trajecten momenteel voorzien worden voor verschillende doelgroepen en wie momenteel effectief wordt bereikt. Een derde luik gaat in op de omvang van de totale kost van de groep arbeidsongeschikten voor de overheid, rekening houdend met zowel de directe als indirecte kosten. Hieruit blijkt dat langdurige arbeidsongeschiktheid in 2019 in totaal 21,2 miljard kostte aan de overheid voor de kwantificeerbare niet-medische kosten. Wanneer personen de stap zetten van arbeidsongeschiktheid naar werk, zouden de uitgespaarde middelen ingezet kunnen worden om het activeringsproces te ondersteunen, bijvoorbeeld door te investeren in begeleiding, bemiddeling en opleiding.