Van a tot z achterop. De achterstelling van allochtonen in onderwijs en werk

Jaarboek 'De arbeidsmarkt in Vlaanderen', editie 2005, hoofdstuk 6.

Samenvatting

Dit jaar startte het Steunpunt WAV met de werking van thematische werkgroepen waarin onderzoekers en andere geïnteresseeerden zich verenigen rond een welbepaald thema. Een van die themagroepen is de Themagroep Allochtonen. Dit tweede deel van het Jaarboek ‘Allochtonen in onderwijs en werk’ is het resultaat van de samenwerking in die Themagroep. We trachten een gedetailleerd inzicht te verwerven in de achtergestelde arbeidsmarktpositie van allochtonen en in de processen die daar achter liggen. We doen dat in twee blokken: het eerste blok bestaat uit drie hoofdstukken die op basis van statistieken de achterstelling van allochtonen op de arbeidsmarkt belichten. Het uitgangspunt is de etnostratificatietheorie. Verhoeven (2000) stelde vast dat allochtonen systematisch meer risico lopen om terecht te komen in minder gunstige segmenten van de arbeidsmarkt, met name in sectoren en banen die gekenmerkt worden door een hogere werkonzekerheid en slechtere arbeidsvoorwaarden en -omstandigen. In hoofdstuk 7 wordt het perspectief opengetrokken van de werkenden naar de totale bevolking (werkenden, werklozen en niet-beroepsactieven) en bekijken we of er sprake is van een socio-economische etnostratificatie, terwijl hoofdstuk 8 een diepgaande analyse serveert van de allochtone werkzoekende populatie in Vlaanderen aan de hand van VDAB-gegevens. Hoofdstuk 9 belicht de etnostratificatie op de loonmarkt en stelt de vraag of allochtonen en autochtonen in verschillende loonsegmenten zitten.

Een veel gehoorde verklaring voor de achtergestelde positie van allochtonen op de arbeidsmarkt is de achterstand op het vlak van onderwijs. Het decreet op de evenredige arbeidsmarktparticipatie geeft aan dat onderwijs een belangrijke rol speelt bij de beroepskeuze van jongeren en volwassenen en zo de arbeidsmarktkansen van mensen bepaalt. Het onderwijs heeft dan ook een dubbele opdracht: de talenten van jongeren maximaal ontplooien en mogelijke hinderpalen wegwerken die een evenredige arbeidsmarktparticipatie in de weg staan. Het tweede blok bestaat daarom uit twee hoofdstukken die inzoomen op de situatie van allochtonen in het onderwijs. Hoofdstuk 10 bespreekt de vertraging en achterstand die allochtonen oplopen in het basis en secundair onderwijs, terwijl hoofdstuk 11 een licht werpt op de situatie in het universitaire onderwijs. Ook in het onderwijs lijkt sprake van een stratificatie naar etniciteit, hoewel het niet duidelijk is of het de etniciteit dan wel de socio-economische status is die het meest verantwoordelijk is voor de achterstand op school.

Tot slot overloopt het laatste hoofdstuk de kenmerken in het verleden, het heden en in de toekomst van het Vlaamse impulsbeleid van evenredige arbeidsdeelname en diversiteit.