Wat kunnen we leren uit de strategische competentieprognoses (SCOPE) over toekomstige competentienoden in Vlaamse sectoren en bedrijven? Een dwarsstudie

In deze bijdrage maken we een dwarsstudie van 27 strategische competentieprognoses (SCOPE) die uitgevoerd werden in 7 verschillende arbeidsmarktsectoren, (1) luchtvaart en drones, (2) bouw en vastgoed, (3) landbouw, (4) luchtvracht, logistiek en maatwerk, (5) industrieën voeding, papier en karton, en textiel, (6) vrije beroepen, en bank en verzekeringen, en (7) dienstverlening in horeca en Retail. We brengen een transversale analyse van hoe deze sectoren, en de beroepen die ertoe behoren, onderhevig zijn aan vier grotere arbeidsmarkttrends die we definiëren: digitalisering, de groene transitie, verschuivingen qua arbeidsorganisatie en de toenemende vervangingsvraag van 55-plussers. We bekijken welke impact dit teweegbrengt op verschillende daaraan gekoppelde vaardigheden die binnen deze sectoren en beroepen nodig zijn en kunnen zijn in de toekomst. Onze dwarsstudie toont aan dat de trend van digitalisering de nood aan informatie- en datageletterdheid doet toenemen in zo goed als alle onderzochte functieprofielen en niet alleen in typische ICT-beroepen. Informatie- en datageletterdheid kunnen zo steeds meer op hetzelfde niveau geplaatst worden als fundamentele numerieke- en taalvaardigheden. De trend van groene transitie zorgt dan weer voor meer vraag naar vaardigheden met betrekking tot milieubewust werken en het stimuleren van duurzaam ondernemen, wat een sterkere kennisnood van milieuvoorschriften met zich meebrengt, en het omzetten van kennis in procedures, charters en beleid. Bovendien beargumenteren we dat digitalisering en groene transitie twee trends zijn die elkaar kunnen versterken. Daarnaast zorgen de arbeidsmarkt trends ook voor een wijzigende samenstelling van taken binnen beroepen. We observeren dat vakkennis van de sector nodig blijft, maar dat het vak an sich wel complexer wordt. Beroepscompetentieprofielen, bestaande uit een mix van kennis, vaardigheden en gedrag, worden steeds meer geassocieerd met jobs voor hooggeschoolden (bachelor en masters). De naam van het beroepscompetentieprofiel verandert dus niet, maar de inhoud ervan dus wél.